"Ik weet echt niet wat ik moet zeggen." Over de kloof tussen kanker en de buitenwereld.

"Mensen die in de supermarkt hun buurvrouw zien, de vrouw die kanker heeft gehad en dan hup dat gangpad met de cup-a-soep induiken. "Doen alsof je haar niet ziet, gewoon omdat je geen idee hebt wat je moet zeggen."

Eva Striep is verpleegkundige in op de oncologieafdeling in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. Ze werkt dagelijks met mensen die ongeneeslijk ziek zijn of zich in de nasleep van kanker bevinden. Ze heeft een grote rol in palliatieve en terminale zorg en staat iedere dag dicht bij de dood. Ze ziet wat het met patiënten doet, maar vooral ook hoe de buitenwereld ermee omgaat, of beter gezegd, er juist niet mee omgaat.

In gesprek met Eva, die ook erg nuchter en veel humor heeft, vertelt ze over de kloof tussen de wereld van kanker en de wereld daarbuiten. Over hoe mensen ongemakkelijk worden zodra het over ziekte gaat en denken: hup, door.

Als ze het haar van de buurvrouw weer zien groeien en dan denken: het zal wel goed zijn. Maar zo werkt het niet. Over hoe ze zelf leerde omgaan met tegenslag, waarom haar burn-out een cadeau was en waarom ze gelooft dat de grootste groei in tegenslag zit.

De rol van een verpleegkundige op de oncologie afdeling

"Voor mij is niets een reden om een lastig gesprek uit de weg te gaan," zegt Eva. "Dus ik vraag het altijd aan patiënten die ongeneeslijk ziek zijn: Ben je bang voor de dood?"  Wat verwacht je van deze fase? Zijn er nog losse eindjes, dingen die uitgesproken moeten worden? Wat is jouw beeld van doodgaan? "Ga je naar een man met een baard op een wolk, ga je op een harpje spelen op een wolk, of wordt het een zwart gat?"

Ze stelt deze vragen niet zomaar. "Als verpleegkundige moet ik niet alleen weten of iemand pijn heeft of benauwd is. Ik moet ook begrijpen hoe het spiritueel en sociaal gaat met de patiënt. Daarom vraag ik naast de dood ook hoe het met hun partner en kids gaat. Kun je er met hen over praten? 

Eva werkt met vier domeinen: lichamelijk, sociaal, mentaal en spiritueel. "Het hoort bij mijn taak om op al die niveaus mee te denken met de patiënt." En ja, dat betekent dat ik soms moet kiezen: "Ga ik iemand nu wassen of ga ik dat gesprek voeren?"

Ze herinnert zich een vrouw die alles op alles had gezet om te overleven, maar uiteindelijk te horen kreeg dat de behandelingen niet waren aangeslagen. "Ik stond haar te douchen en ze zei: 'Hoe moet ik dit nou toch?" Ik zat zo in die achtbaan van: kom op, ik doe het ergens voor. En nu... ik weet niet hoe ik dit moet laten landen.'"

Dus ik pakte olie, masseerde haar voeten, las een gedicht van Toon Hermans voor en ik zag haar gewoon zakken in haar lijf. "Dat is ook mijn taak."

"Ik zie het als mijn rol om echt naar iemand te kijken." Niet alleen naar de ziekte, maar naar de mens. Waar heeft iemand behoefte aan? "Een luisterend oor, een praktische handeling, of gewoon even samen stil zijn?"

"Mijn werk draait niet alleen om medische zorg," zegt Eva. "Het gaat over luisteren, over voelen wat iemand nodig heeft." In de terminale fase wil de ene patiënt praten, de ander wil juist afleiding. Ik stem constant af: heeft iemand informatie nodig? "Of juist even rust?"

De kloof tussen de kankerpatiënt en de wereld daarbuiten

"Kanker verandert alles," zegt Eva. "Niet alleen fysiek, maar in hoe je jezelf ziet, hoe je naar het leven kijkt." Wat gebeurt er als de behandelingen klaar zijn? Als je niet meer ziek bent, maar ook niet helemaal gezond?"

Wat Eva merkt, is dat de omgeving vaak opgelucht ademhaalt zodra iemand ‘schoon’ wordt verklaard. "Fijn, je hebt het gered." "Klaar." Maar voor de patiënt begint dan pas de echte verwerking. "Mensen verwachten dat je weer de oude bent. Dat je je baan weer oppakt, je sociale leven hervat. 

Mensen denken vaak: "Ze heeft die chemo nu gehad, de haren groeien weer een beetje terug." Nou, dan is het klaar. Fijn, dan gaan we weer door. "Doen we weer normaal." Maar zo simpel is het niet.

Hoe Eva omgaat met de zwaarte van haar werk

"Nou ben ik wel even benieuwd," vroeg ik haar. "Je komt heel opgeruimd en no-nonsense over." Maar dit werk doet natuurlijk ook iets met jouw emoties. Hoe ga je daarmee om?"

Eva lacht. "Ik schrijf." "Dat helpt me dingen op een rijtje zetten." Maar echt last van haar werk heeft ze niet. "Klinkt misschien heel spiritueel, maar ik kan er gewoon bij zitten als iemand heel emotioneel is. En ik pak gewoon lekker iemand zijn voeten vast en ik ga een beetje in de voeten knijpen terwijl we daarover praten. En dan voel ik het bij iemand, dat ze rustig worden.  We gaan niks uit de weg,  want we hebben het er gewoon over. Over die dood... over alles wat overweldigend is.

Toch is ze niet altijd onverstoorbaar. "Er was een periode waarin we achter elkaar jonge mensen opnamen. Dertigers, veertigers. De een had een hersentumor, de ander had longkanker. Allemaal stadium tig. Nou, succes."

"Toen had ik een paar dagen dat het voelde alsof iemand letterlijk aan mijn deur stond te kloppen: angst. Ik dacht: "Potverdorie, als dit zo doorgaat... wat als ik zelf straks ook aan de beurt ben?"

“Ik ben niet altijd chill." Ik ben super emotioneel. Ik jank bij iedere Disneyfilm. Maar in mijn werk, daar blijf ik staan."

Hoe Eva zelf naar tegenslag kijkt

Eva heeft in haar eigen leven ervaren dat tegenslag niet alleen iets is om te overwinnen, maar juist een kans kan zijn om te groeien. Toen ze zelf een burn-out kreeg, zag ze dat uiteindelijk als een cadeau. "Ik zou het iedereen aanraden," zegt ze met een glimlach. "Het dwong me om stil te staan, om te voelen waar ik écht gelukkig van werd. En dat leidde me uiteindelijk naar de oncologie."

Net zoals ze in het ijs duikt om haar grenzen te verleggen en haar lijf te voelen, gelooft ze dat ook tegenslag een waardevolle sensatie is. "We hebben geleerd dat we alleen houden van wat prettig voelt. Maar tegenslag brengt ons juist in een stroomversnelling. Het dwingt ons om te groeien, om stil te staan bij wat echt belangrijk is." Dat is ook wat ze patiënten meegeeft: de erkenning dat het zware niet alleen zwaar is, maar ook wijsheid en nieuwe richting kan brengen.

Hoe we de kloof kunnen overbruggen

Wat kunnen we dan wél doen, als we niet in dat cup-a-soup-schap willen duiken om de buurvrouw met kanker te ontwijken? Eva heeft daar een simpel antwoord op: "Vraag het." En als je niet weet wat je moet zeggen, zeg dát dan. ‘Ik weet niet wat ik moet vragen, maar ik wil er wel voor je zijn.' "Dat is genoeg." Ze geeft andere voorbeelden:

"Jeetje, ik weet niet wat ik moet zeggen, maar ik realiseer me dat je een heftig traject hebt doorlopen."

"Hoe is het nu eigenlijk?" "Kun je weer een beetje landen na al die hectiek?"

"Is het oké dat ik dat vraag?" "Misschien wil je er nu niet over praten, en dat is ook goed."

"Ik wil er graag voor je zijn, maar ik weet niet zo goed hoe ik dat kan doen."

"Het hoeft niet perfect." "Maar zwijgen, dat maakt de kloof alleen maar groter."

Mensen willen als mens gezien worden. Het hoeft niet altijd alleen over kanker te gaan. Je kunt ook gewoon vragen: Hoe gaat het vandaag? Dat maakt het behapbaar en geeft steun. Want iemand ghosten of ontwijken is nog pijnlijker. Kanker is niet besmettelijk, hè.

Voor Eva is dat ook waarom Project Niemandsland zo belangrijk is. "We moeten deze gesprekken niet alleen voeren binnen ziekenhuizen of revalidatiecentra." Ze horen in de samenleving thuis. Op plekken zoals LinkedIn, waar het niet alleen over carrière en succes gaat, maar over het leven zelf.

Want uiteindelijk gaat het daar om. "Niet over overleven, maar over echt leven, met alles wat daarbij hoort."

En met een grote glimlach voegt ze toe: "Ik heb ook niet voor niks de mooiste baan die er is."

Over Project Niemandsland

Project Niemandsland is ontstaan vanuit de behoefte om een eerlijk verhaal te vertellen over wat mensen écht ervaren als ze leven met en na kanker.

Niet het standaard narratief van iemand die kotsend boven de plee hangt. Niet het heldenverhaal van een strijder die dapper de oorlog met kanker aangaat.

Die verhalen bestaan, maar ze zijn niet het hele verhaal. Ze sloten niet aan op wat ik zelf meemaakte. Alsof mijn ervaring nergens in paste.
Alsof ik buiten het verhaal viel.

In 2015 kreeg ik, Eva, lymfeklierkanker. Na de behandelingen was ik ‘schoon’, maar voelde ik me compleet ontheemd. Ik zat niet meer in de medische molen, maar ook niet terug in het leven. Dat niemandsland, daar gaat dit over. Een plek waar je onvrijwillig ingeduwd wordt en zelf de uitgang moet zien te vinden.

Negen jaar later begon ik mijn verhaal te delen op LinkedIn. Onder die posts ontstond iets onverwachts: herkenning, verbinding en een groeiende community gelijkgestemden. We delen niet alleen over de pijn, maar ook over groei, zachtheid en levenslust.

Zo werd Project Niemandsland geboren. Niet als lotgenotengroep. Niet als platform. Maar als beweging die verandering naastreeft. 

Waarom een beweging?

Project Niemandsland is meer dan een verzameling verhalen. We zetten iets in gang. Niet alleen voor de mensen die meedoen, maar ook voor de wereld eromheen.

Wat bedoelen we daar concreet mee?

• We openen een maatschappelijk gesprek over leven na kanker

• We doorbreken clichés en stigma’s (zoals het helden- of slachtoffer narratief)

• We laten zien dat er niet één verhaal is, maar vele

• We maken zichtbaar wat vaak onbesproken blijft: de tussenfase ná kanker

• We bouwen een netwerk van stemmen die elkaar versterken

• We brengen deze verhalen midden in de samenleving, niet verstopt op zorgplatforms

• We nodigen uit tot reflectie en bewustwording  bij zorgverleners, werkgevers, beleidsmakers en naasten

Project Niemandsland laat zien: je hoeft dit niet alleen te dragen. Want verhalen verbinden. En verbinden brengt beweging.

Project Niemandsland is geen eindstation, maar een doorgang. Een ruimte waarin je mag zijn wie je bent, met alles wat je voelt. Waar verhalen gehoord worden, zodat niemand er alleen doorheen hoeft te gaan.

De mensen die ik interview zoals (noem de naam van de persoon die geinterviewd is) zijn onderdeel van een groeiende community van stemmen die zichtbaar maken wat er écht gebeurt voorbij de behandelkamer. Niet alleen binnen de zorg, maar midden in de samenleving.

Want leven na kanker gaat over veel meer dan je lijf. Het raakt je identiteit, je werk, je relaties, je financiën en je kijk op het leven. En nog iets belangrijks: Kanker gaat niet alleen over lijden. Het gaat óók over levenslust. Over groei. Over terugkomen in het leven, anders, maar echt.

Wil je deze verhalen blijven ontvangen?

Elke zondag deel ik een nieuw verhaal. Eerlijk, rauw en vol betekenis.
Niet alleen mijn eigen verhaal, maar ook hoe we samen een nieuw narratief kunnen vormen.

Verhalen worden gedeeld op uitnodiging

Ik nodig mensen uit van wie ik voel dat hun verhaal bijdraagt aan het grotere geheel. Project Niemandsland is geen open platform, maar een zorgvuldig samengestelde verzameling stemmen. Samen creëren we een nieuwe taal voor leven na kanker.